Beweging en concentratie – waarom bewegen het leren en gedrag verbetert
Kinderen zitten tegenwoordig veel: op school, achter een laptop, op de bank of met een telefoon in hun hand. Tegelijkertijd verwachten we dat ze zich lange tijd kunnen concentreren, taken afmaken en stilzitten in de klas. Voor veel kinderen is dat een grote uitdaging. Niet omdat ze het niet willen, maar omdat hun lichaam er simpelweg niet voor gemaakt is. Kinderen zijn gebouwd om te bewegen. Hun hersenen werken beter, sneller en rustiger wanneer er voldoende beweging door de dag aanwezig is. In dit artikel lees je waarom beweging zo’n sterke invloed heeft op leren, concentratie en gedrag, wat er in de hersenen gebeurt wanneer kinderen actief zijn en hoe fysiotherapie ouders en scholen kan helpen om dit positief te stimuleren.
Waarom bewegen zo belangrijk is voor het kinderbrein
Het kinderbrein ontwikkelt zich razendsnel. Nieuwe verbindingen worden voortdurend gemaakt en bestaande verbindingen worden sterker wanneer ze vaak gebruikt worden.
Bewegen speelt hierin een centrale rol. Tijdens beweging gebeurt er veel in de hersenen:
– het doorbloeding verbetert
– er komt meer zuurstof beschikbaar
– hersengebieden voor aandacht worden actiever
– stresshormonen dalen
– de hersenen maken meer neurotransmitters aan die helpen bij focus
Onderzoek laat zien dat kinderen die regelmatig bewegen zich beter kunnen concentreren, sneller informatie verwerken en rustiger gedrag laten zien in de klas.
Hoe beweging de hersenen direct beïnvloedt
Wanneer een kind beweegt, worden hersengebieden die betrokken zijn bij aandacht, planning en geheugen geactiveerd.
Er komen stoffen vrij zoals dopamine, serotonine en noradrenaline. Deze stoffen helpen bij:
– motivatie
– focus
– regelmaat
– rust in het hoofd
Beweging wordt daardoor een natuurlijke manier om het brein klaar te maken voor leren. Het werkt vergelijkbaar met het openen van een raam in een benauwde kamer: de hersenen krijgen ruimte en frisse energie.
Het verband tussen zitten en concentratieproblemen
Langdurig zitten zorgt voor een lager energieniveau. De doorbloeding neemt af, spieren worden slap en kinderen moeten harder werken om alert te blijven.
Veel kinderen gaan bewegen op hun stoel, friemelen of liggen half onderuit. Dit is geen “ongehoorzaam gedrag”, maar een signaal van het lichaam dat het beweging denkt nodig te hebben.
Kinderen die vaak wiebelen zijn niet per se druk. Ze proberen hun lichaam wakker te houden.
Beweging stimuleert executieve functies
Executieve functies zijn processen in de hersenen die nodig zijn voor leren en zelfsturing. Ze bestaan onder andere uit:
– plannen
– starten met opdrachten
– aandacht vasthouden
– emoties reguleren
– geheugen gebruiken
Beweging activeert precies de hersengebieden die hierbij betrokken zijn. Daardoor wordt het makkelijker om taken af te ronden, instructies te volgen en in de klas te blijven opletten.
Waarom buiten spelen zoveel effect heeft
Buiten bewegen geeft extra voordelen:
– variatie in ondergrond
– meer balans en coördinatie
– zintuigen worden gestimuleerd
– kinderen worden mentaal rustiger
– stress daalt door licht en frisse lucht
Kinderen die tussendoor even buiten rennen, klimmen of spelen, kunnen daarna beter focussen op cognitieve taken zoals rekenen, lezen en schrijven.
De rol van motorische ontwikkeling bij concentratie
Wanneer de fijne en grove motoriek nog niet volledig ontwikkeld is, kost schrijven, stilzitten of werken aan een bureau meer energie.
Kinderen die moeite hebben met:
– rompstabiliteit
– balans
– postuur
– spiercontrole
hebben sneller een verminderde concentratie.
Het lichaam is dan nog bezig met “overeind blijven” en houdt minder capaciteit over om te leren.
Hoe fysiotherapie hierbij kan helpen
Fysiotherapie ondersteunt kinderen met motorische en concentratieproblemen door:
– training van rompstabiliteit
– verbetering van houding
– balans- en coördinatieoefeningen
– inzicht in hoe bewegen het brein ondersteunt
– advies over zitgedrag, pauzes en dagelijkse routines
Door deze aanpak krijgen kinderen meer rust in hun lichaam en kunnen ze zich makkelijker concentreren.
Hoeveel beweging heeft een kind per dag nodig?
De beweegrichtlijnen geven aan dat kinderen:
– dagelijks minstens één uur matig intensief moeten bewegen
– meerdere keren per week spier- en botversterkende activiteiten nodig hebben
– zittijd moeten afwisselen met beweegmomenten
Maar elk extra beweegmoment telt. Drie keer tien minuten is net zo waardevol als één lang moment.
Beweging en gedrag: waarom actieve kinderen rustiger zijn
Veel ouders merken dat hun kinderen rustiger zijn na een tijd buitenspelen of sporten. Dat komt doordat bewegen helpt om spanning kwijt te raken.
Kinderen leren hun lichaam beter aanvoelen en reguleren.
Dit heeft positieve effecten op:
– geduld
– impulscontrole
– emotieregulatie
– zelfvertrouwen
Beweging wordt hierdoor een waardevolle tool voor zowel de fysieke als mentale gezondheid.
Waarom sommige kinderen juist drukker worden zonder beweging
Wanneer kinderen te weinig bewegen, kunnen ze drukker worden om de gemiste stimulatie te compenseren.
Het lichaam zoekt dan actief naar prikkels.
Dit wordt soms verward met aandachtstekort of druk gedrag, terwijl het lichaam simpelweg beweging mist.
Beweging tijdens school helpt meteen bij leren
Scholen die korte beweegmomenten inbouwen merken dat kinderen beter op blijven letten. Dat kan door:
– korte beweegpauzes
– looplessen
– bewegend leren
– balansoefeningen
– opdrachten waarbij het kind beweegt en denkt tegelijk
Het brein slaat informatie beter op wanneer het lichaam actief is.
De kracht van ritme en regelmaat
Een vast beweegpatroon zorgt voor voorspelbaarheid.
Het lichaam weet wat het kan verwachten, waardoor energie beter verdeeld wordt.
Kinderen met een vast ritme in:
– buitenspelen
– sport
– fietsen
– pauzemomenten
kunnen zich beter concentreren en voelen zich energieker door de dag.
Waarom schermtijd invloed heeft op concentratie
Schermen zelf veroorzaken geen concentratieprobleem, maar te veel schermtijd verdringt beweegmomenten.
Ouders kunnen helpen door:
– schermtijd te doseren
– beweging als vast onderdeel van de dag te maken
– actieve pauzes te stimuleren
Kinderen die na schermtijd even bewegen, kunnen daarna beter focussen.
Hoe ouders beweging kunnen integreren in de dag
Het hoeft niet altijd een sportactiviteit te zijn. Kleine dingen helpen al:
– lopen naar school
– buiten spelen voor het eten
– trappen gebruiken in plaats van lift
– korte rek- of rompoefeningen
– balspellen of fietsen na school
Een kind dat regelmatig beweegt, bouwt automatisch aan betere concentratie.
Kinderen met motorische achterstand en concentratieproblemen
Sommige kinderen lopen motorisch iets achter. Fysiotherapie helpt door gerichte oefenprogramma’s.
Verbetering van motoriek heeft directe impact op concentratie omdat het lichaam minder energie kwijt is aan houding en stabiliteit.
Conclusie
Beweging is geen tegenhanger van leren, maar een belangrijke bouwsteen ervan. Het kinderbrein functioneert beter wanneer het lichaam actief is. Door meer te bewegen verbetert de concentratie, het zelfvertrouwen en het gedrag van kinderen.
Fysiotherapie kan helpen om de juiste balans te vinden tussen zitten, leren en bewegen. Met kleine aanpassingen in de dagroutine kunnen kinderen rustiger, fitter en meer gefocust door school en thuisleven gaan.
❓ FAQ – Beweging en concentratie
Minstens één uur matige inspanning, verdeeld over de dag.
Beweging activeert hersengebieden die focus en aandacht ondersteunen.
Nee. Het kan ook een signaal zijn dat het kind meer beweging nodig heeft.
Ja, vooral wanneer motorische controle en houding invloed hebben op aandacht.
Met korte beweegmomenten zoals wandelen, buitenspelen of kleine oefenvormen.
Wil je een persoonlijk herstelplan voor jouw blessure?
Ons team van fysiotherapeuten helpt je om de juiste balans in belasting te vinden, zodat je blessure snel, veilig en duurzaam herstelt.