Osgood-Schlatter en Sever – groei-gerelateerde knie- en hielklachten uitgelegd

Wanneer kinderen en jongeren actief sporten, hun lichaam snel groeit en de belasting toeneemt, kunnen groeischijfklachten ontstaan. Osgood-Schlatter en Sever zijn daarvan de bekendste voorbeelden. Ze komen vooral voor bij kinderen tussen negen en vijftien jaar en veroorzaken pijn rond de knie of de hiel. Deze klachten zijn niet gevaarlijk, maar kunnen wel frustrerend zijn. Een kind dat altijd zonder moeite rende of sprong, kan ineens last krijgen tijdens gym, voetbaltraining of pauzes op het schoolplein.
In dit artikel lees je wat Osgood-Schlatter en Sever precies zijn, waarom ze juist tijdens de groei ontstaan, hoe je de klachten herkent en hoe fysiotherapie helpt om pijn te verminderen en beweging weer prettig te maken. Ouders krijgen praktische handvatten om hun kind goed te begeleiden, zonder angst of onnodige beperkingen.

Online afspraak boeken

Contact

Wat is Osgood-Schlatter?

Osgood-Schlatter is een irritatie van de aanhechting van de kniepees op het scheenbeen. Bij kinderen zit daar nog een groeischijf, een relatief kwetsbare plek waar bot, pees en kraakbeen samenkomen. Als een kind veel rent, springt of snel groeit, kan deze groeischijf extra gevoelig worden.
De kniepees trekt bij elke beweging aan het botpuntje onder de knie. Bij intensieve sport of groeispurten is die trekkracht soms meer dan de groeischijf kan verwerken. Daardoor ontstaat pijn, gevoeligheid en soms een kleine zwelling op het botpuntje. Het kan weken aanhouden, maar het hoort bij de normale ontwikkeling van het actieve kind.

Wat is de ziekte van Sever?

Sever, ook wel hielbeenapofysitis genoemd, is een vergelijkbare groeischijfklacht aan de achterkant van de hiel. De achillespees hecht daar aan het hielbeen aan.
Tijdens rennen, springen en landen trekt de pees krachtig aan het bot. Bij kinderen die snel groeien of veel sporten, kan die aanhechting gevoeliger worden.
Klachten ontstaan vooral bij sprinten, afzetten, springen of intensief sporten op harde ondergrond. De pijn zit meestal aan de achterkant of zijkant van de hiel, soms in beide hielen tegelijk.

Waarom ontstaan deze klachten juist tijdens de groei?

Tijdens de groei veranderen botten sneller dan spieren en pezen zich kunnen aanpassen. Dat leidt tot:
– strakkere pezen
– meer trekkracht op groeischijven
– veranderde lichaamsverhoudingen
– tijdelijk minder controle over beweging
Tegelijk neemt de sportbelasting vaak toe. Kinderen gaan meer trainen, spelen competitie of maken langere schooldagen.
De combinatie van snelle groei en hoge belasting maakt groeischijven gevoelig.

Typische signalen van Osgood-Schlatter

Je herkent Osgood-Schlatter aan:
– pijn onder de knieschijf
– gevoeligheid bij drukken op de knobbel aan de voorzijde van het scheenbeen
– pijn bij rennen, springen, traplopen
– stijfheid na rust
– tijdelijke zwelling
Kinderen kunnen zeggen dat hun knie “trekt”, “steekt” of “een bult doet pijn”.

Typische signalen van Sever

Sever herken je aan:
– pijn achter in de hiel
– pijn bij sprinten, springen of landen
– gevoeligheid bij knijpen in de hiel
– stijfheid na inspanning
– pijn bij lopen op harde ondergrond
Soms ontstaat een lichte zwelling of loopt het kind op de voorvoet om pijn te vermijden.

Hoe fysiotherapie deze klachten beoordeelt

De fysiotherapeut kijkt naar een aantal factoren:
– beweging van enkel, knie en heup
– spierlengte van quadriceps, hamstrings en kuitspieren
– kracht en stabiliteit van de romp, heup en enkel
– hoe het kind loopt, rent en landt
– trainingbelasting en sportgewoontes
– schoeisel en ondergrond
Veel klachten ontstaan doordat spieren en pezen tijdens de groei extra spanning vasthouden. Door deze factoren te verbeteren, neemt de trekkracht op de groeischijf af.

Belang van spierbalans bij groei-gerelateerde klachten

Bij Osgood-Schlatter zien we vaak:
– strakke bovenbeenspieren
– zwakkere bilspieren
– te veel druk op de knie tijdens springen
– snelle groeispurt
Bij Sever zien we vaak:
– verkorte kuitspieren
– hoge wreefstand
– instabiele enkels
– sport op harde ondergrond
Door spierbalans te herstellen, worden bewegingen gecontroleerder en minder belastend.

Hoe fysiotherapie helpt bij Osgood-Schlatter en Sever

Fysiotherapie richt zich op:
– pijnvermindering
– verbetering van spierbalans
– mobiliteit van bovenbeen, enkel en voet
– krachttraining die past bij de groeifase
– landingscontrole en looptechniek
– belasting geleidelijk opbouwen
Kinderen reageren doorgaans snel op gerichte oefentherapie. Belangrijk is dat de behandeling speels, haalbaar en motiverend is.

Praktische oefeningen bij Osgood-Schlatter

Voorbeelden van gerichte oefeningen:
– lichte rek van quadriceps
– krachtoefeningen voor bilspieren
– stabiliteitsoefeningen voor knie en romp
– controle bij afzetten en landen
– step-down varianten
Doel is niet om de pijn direct weg te nemen, maar om de trekkracht op de groeischijf te verminderen.

Praktische oefeningen bij Sever

Bij Sever richten we ons op:
– rek van de kuitspieren
– versterken van voetboog
– enkelstabiliteit
– bewuste landingscontrole
– langzame opbouw van rennen en springen
Ouders merken vaak binnen enkele weken duidelijk verschil.

De rol van schoenen en ondergrond

Goed schoeisel met voldoende demping helpt bij beide aandoeningen. Vooral bij Sever kan een stevig hielstuk veel verlichting geven.
Sporten op harde ondergrond vergroot de belasting. Variatie tussen veld, zaal en buiten helpt om klachten te beperken.

Belastingmanagement: het belangrijkste onderdeel

De fysiotherapeut helpt met het bepalen van de juiste belasting.
Belangrijk is dat kinderen blijven bewegen, maar niet te intensief en niet te vaak. Het doel is een balans tussen pijnvrij bewegen en voldoende stimulans voor herstel.
Pijn tijdens sport is niet gevaarlijk, maar moet wel beheersbaar blijven.

Moet mijn kind stoppen met sport?

In bijna alle gevallen nee.
Het is beter om slim af te schalen dan om volledig stil te vallen.
Voorbeelden van aanpassingen:
– kortere trainingen
– minder sprongintensieve oefeningen
– meer rust tussen activiteiten
– trainen zonder sprinten of herhaalde afzetten
Met deze aanpassingen blijven kinderen fit en herstellen ze sneller.

Conclusie

Osgood-Schlatter en Sever zijn typische groeischijfklachten die ontstaan doordat spieren en pezen meer trekkracht geven dan het groeiende bot comfortabel aankan. Ze zijn vervelend maar onschuldig. Met fysiotherapie, gerichte training en slim omgaan met belasting herstellen kinderen goed en blijven ze veilig actief.
Door tijdig te herkennen wat er gebeurt, blijft sport leuk en bewegen pijnvrij. Dat geeft kinderen vertrouwen en helpt hen sterker door de groei heen.

Wil je een persoonlijk herstelplan voor jouw blessure?

Ons team van fysiotherapeuten helpt je om de juiste balans in belasting te vinden, zodat je blessure snel, veilig en duurzaam herstelt.

Afspraak maken