Stijfheid en mobiliteit – waarom bewegen juist helpt bij artrose

Artrose wordt vaak gezien als een slijtageprobleem dat vanzelf erger wordt naarmate je ouder wordt. Het beeld dat veel mensen hebben is dat gewrichten langzaam “op raken” en dat bewegen de klachten verergert. Maar dat klopt niet. Artrose is geen puur slijtageproces, maar een verandering in het gewricht die beïnvloed wordt door activiteit, spierkracht, doorbloeding en belasting.
Een stijver gewricht voelt oncomfortabel en onzeker, vooral na rust. Toch is precies dat stijve gevoel een signaal dat beweging nodig is. Wanneer je beweegt, worden gewrichten beter gesmeerd, spieren actiever en weefsels soepeler. In dit artikel lees je hoe artrose werkt, waarom stijfheid ontstaat en waarom bewegen juist de krachtigste manier is om soepel en pijnvrij te blijven. De boodschap is helder: je gewrichten houden van beweging, en fysiotherapie helpt je om dat veilig en effectief te doen.

Online afspraak boeken

Contact

Wat artrose precies is

Artrose is een aandoening waarbij het kraakbeen in een gewricht dunner wordt en het onderliggende bot gevoeliger. De kwaliteit van het kraakbeen neemt af, maar het gewricht zelf blijft functioneren. Het is geen slijtage in de zin van “op is op”, maar een vorm van veroudering van het gewricht.
Het kraakbeen is normaal glad en veerkrachtig. Bij artrose wordt het wat onregelmatiger, waardoor beweging stroever aanvoelt. Het gewricht houdt vocht vast om dit te compenseren, wat stijfheid geeft. Daarnaast reageren de spieren rondom het gewricht door extra spanning op te bouwen ter bescherming.
Het resultaat is een gewricht dat stijver, gevoeliger en minder soepel beweegt. Maar het blijft trainbaar. Dat is belangrijk om te weten, want de mate waarin je beweegt heeft veel invloed op hoe ver artrose zich ontwikkelt en hoe je je voelt.

Waarom stijfheid optreedt bij artrose

Stijfheid is vaak het grootste probleem bij artrose. Vooral in de ochtend of na lang zitten voelt het gewricht stroef. Dit heeft twee redenen: minder smering en minder doorbloeding.
Het gewrichtskapsel en de omliggende spieren krijgen minder prikkels wanneer je stilzit. Daardoor worden ze stijver. Ook de gewrichtsvloeistof, die als een soort natuurlijke olie werkt, verdeelt zich minder goed.
Zodra je begint te bewegen, warmen de spieren op, wordt gewrichtsvloeistof geactiveerd en krijgen sensoren in het gewricht nieuwe informatie. Dit maakt bewegen makkelijker en vermindert de pijn.
Stijfheid is dus geen teken dat je moet rusten, maar een signaal dat je moet bewegen.

Hoe bewegen werkt als “smering” voor gewrichten

Gewrichten functioneren pas echt goed wanneer je beweegt. De gewrichtsvloeistof die kraakbeen beschermt en soepel houdt, wordt pas verspreid als het gewricht in beweging is.
Door rustig bewegen zorg je voor:
– betere smering
– betere doorbloeding
– minder spierspanning
– minder druk op het gewricht
– meer stabiliteit
– meer mobiliteit
Het gewricht voelt hierdoor soepeler. Veel mensen merken dat pijn afneemt zodra ze weer stappen zetten. Stilzitten verergert stijfheid, bewegen verbetert het.

Waarom artrose niet betekent dat je minder moet bewegen

De oude gedachte “rust bij artrose” is achterhaald. Rust zorgt juist voor meer stijfheid, minder spierkracht en meer druk op gewrichten.
Beweging maakt gewrichten sterker. Het versterkt de spieren die het gewricht ondersteunen. Hierdoor wordt de belasting verdeeld en vermindert pijn.
Belangrijk is dat beweging gedoseerd is. Te veel of te zware belasting kan tijdelijk meer klachten geven, terwijl te weinig beweging het proces versnelt. Het gaat om de juiste dosering. Fysiotherapie helpt bij het vinden van dit evenwicht.

Hoe fysiotherapie helpt bij artrose

Fysiotherapie richt zich op drie onderdelen: mobiliteit verbeteren, spieren sterker maken en de manier waarop je beweegt optimaliseren.
De fysiotherapeut bekijkt hoe je loopt, hoe je het gewricht belast en hoe je spieren samenwerken. Bij veel mensen met artrose werken spieren rondom het gewricht minder effectief samen.
Met mobilisatieoefeningen wordt het gewricht soepel gehouden. Met krachttraining worden de ondersteunende spieren sterker. En met looppatroontraining wordt de belasting gelijkmatiger verdeeld.
Het doel is altijd hetzelfde: minder stijfheid, meer stabiliteit en beter kunnen bewegen.

Welke oefeningen het meest effectief zijn

Effectieve oefeningen voor artrose zijn eenvoudig en laagdrempelig:
– lichte mobilisatie van het gewricht
– buig- en strekoefeningen
– krachttraining voor bovenbenen, heupen en romp
– stabiliteitsoefeningen
– lopen op gelijk tempo
– fietsen of crosstrainer
– wateroefeningen
De kracht van deze oefeningen zit in de herhaling. Veel kleine beweegmomenten op een dag werken beter dan één intensieve training.

Waarom spierkracht zo’n grote rol speelt bij artrose

Spieren beschermen gewrichten. Een sterker bovenbeen betekent minder druk op de knie. Sterke heupspieren verminderen instabiliteit bij het lopen. Een stabiele romp zorgt voor gelijkmatige verdeling van de belasting.
Veel mensen hebben niet door dat spierkracht afneemt als gevolg van pijn. Je belast het gewricht minder, waardoor de spieren rond het gewricht zwakker worden.
Fysiotherapie doorbreekt deze vicieuze cirkel. Door gerichte training worden spieren sterker, waardoor gewrichten minder overbelast raken en bewegen comfortabeler wordt.

Hoe mobiliteit terugwint wanneer je blijft bewegen

Mobiliteit is het bereik waarin een gewricht kan bewegen. Bij artrose wordt dit bereik vaak kleiner doordat spieren zich aanspannen en het gewricht minder soepel beweegt.
Door mobiliteitsoefeningen blijft het gewricht soepel. De spieren rondom het gewricht worden flexibeler en het bewegen wordt prettiger.
Mobiliteitstraining werkt het beste wanneer het regelmatig wordt uitgevoerd, liefst dagelijks. Kleine bewegingen zijn vaak genoeg om het gewricht actief te houden.

Het verschil tussen gezonde belasting en overbelasting

Gezonde belasting stimuleert het lichaam en verbetert kracht en mobiliteit. Overbelasting ligt op de loer wanneer je te snel te veel doet.
De fysiotherapeut helpt om de juiste balans te vinden. Het gaat om het tempo dat past bij jouw gewrichten.
Wanneer je te veel doet, voel je dit vaak de dag erna. Wanneer je te weinig doet, blijft stijfheid aanwezig. De kunst is om dat midden te vinden.

Waarom wandelen een van de beste behandelingen is

Wandelen is laagdrempelig, vriendelijk voor gewrichten en ideaal voor doorbloeding. Het activeert spieren, stimuleert gewrichtssmering en verbetert conditie.
Ook voor knie- en heupartrose is wandelen veilig. Het is zelfs bewezen dat regelmatig wandelen stijfheid vermindert en pijn verlicht.
In het begin kunnen korte stukken al voldoende zijn. Stap voor stap bouw je dit op.

De rol van gewicht en belasting

Bij knie- en heupartrose speelt lichaamsgewicht een rol. Meer gewicht betekent meer druk op gewrichten.
Zelfs een kleine afname van gewicht kan de druk op gewrichten duidelijk verminderen.
Fysiotherapie richt zich op spieren, mobiliteit en belastbaarheid, maar vaak wordt ook leefstijl meegenomen omdat dit het resultaat versterkt.

Hoe je thuis stijfheid kunt verminderen

Het belangrijkste is regelmaat.
Sta elk uur even op, wandel korte stukjes, beweeg je gewrichten licht en wissel zitten af met staan.
Koude of warmte kan helpen, afhankelijk van wat prettig voelt. Warmte ontspant spieren, waardoor bewegen makkelijker wordt.
Kort bewegen voor het opstaan vermindert ochtendstijfheid.

Conclusie

Artrose betekent niet dat je minder kunt of moet bewegen. Het betekent juist dat je beweging nodig hebt om je gewrichten soepel te houden en je spieren sterk. Met gerichte oefentherapie, goede begeleiding en dagelijkse beweging kun je de stijfheid verminderen en de mobiliteit behouden.
Fysiotherapie helpt je om veilig te bewegen, pijn te verminderen en je lichaam sterker te maken. Door actief te blijven houd je controle over je gewrichten en behoud je zelfstandigheid in het dagelijks leven.

Wil je een persoonlijk herstelplan voor jouw blessure?

Ons team van fysiotherapeuten helpt je om de juiste balans in belasting te vinden, zodat je blessure snel, veilig en duurzaam herstelt.

Afspraak maken